چند فرزندی دشوارتر است یا تک فرزندی؟
سالهاست که تعداد والدین تک فرزند رو به افزایش است. این پدیده به دلایل مختلف از جمله دشوار بودن تامین هزینه های خانواده های پرجمعیت، کنترل راحت تر تربیت یک فرزند، تصور آرامش بیشتر، افزایش آمار طلاق و نرسیدن زندگی مشترک به تولد فرزند دوم و … است.
والدین نظرات متفاوتی در مورد دشوارتر بودن تک فرزندی یا چند فرزندی دارند. البته در این زمینه باورهایی نیز وجود دارد. از جمله اینکه تربیت و رسیدگی به چند فرزند بسیار مشکل تراست. همچنین برخی مشکلات موجود در خانواده های چند فرزندی، در خانواده تک فرزند وجود ندارد. برای مثال می توان به مواردی مثل اختلافات خواهر و برادرها، هزینه های بیشتر زندگی، زمان مورد نیاز بیشتر برای هدایت و راهنمایی فرزندان و … اشاره نمود.
اما از سوی دیگر والدین تک فرزند مشکلات مختص خود را دارند. آنها فقط یک فرصت غیر قابل تکرار برای تربیت فرزند خود دارند. و احساس می کنند باید حداکثر تلاش خود را برای دوری جستن از هر اشتباه جبران ناپذیر به کار گیرند و فشار روانی بیشتری را متحمل می شوند. همچنین والدین، نسبت به تک فرزند خود به شدت احساس وابستگی می کنند و در برخورد با او حساس تر می شوند و دوری از فرزند برایشان دشوارتر است. این مسئله می تواند استقلال یافتن فرزند را به خطر اندازد.
اما از سوی دیگر والدین تک فرزند مشکلات مختص خود را دارند. آنها فقط یک فرصت غیر قابل تکرار برای تربیت فرزند خود دارند و احساس می کنند باید حداکثر تلاش خود را برای دوری جستن از هر اشتباه جبران ناپذیر به کار گیرند
در این مقاله قصد نداریم نتیجه گیری کنیم که تک فرزندی بهتر است یا چند فرزندی. در واقع اصلا” نمی توان به صورت کلیشه ای، برای همه ی خانواده ها یک نسخه پیچید. بهترین تصمیم برای هر خانواده با توجه به شرایط مختلفی که دارد، متفاوت است.
هر کدام از این دوحالت تک فرزندی و چند فرزندی نقاط قوت و نقاط ضعف مختص خودش را دارد، که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم.
برخی نقاط قوت تک فرزندی:
- می توان تمام توجه خود را به یک فرزند معطوف ساخت.
- می توان صمیمیتی عمیق بین والدین و فرزندان برقرار ساخت.
- کودک تک فرزند می تواند شرایطی داشته باشد که فارغ از مزاحمت دیگران، از زندگی خود لذت ببرد.
برخی نقاط ضعف تک فرزندی:
- چشم پوشی والدین بر رفتارهای ناپسند کودک
- وابستگی شدید عاطفی که مانع از استقلال شخصیت کودک می شود.
- دشواری تحمل و پذیرش جدایی والدین و کودک از یکدیگر
- وابستگی شدید به والدین ممکن است مانع در راه دوست یابی کودک شود.
- کودک تک فرزند، اغلب در دنیای بزرگسالان متولد می شود و رشد می کند. و والدین هم ممکن است با او مثل بزرگسالان برخورد کنند. اما وجود خواهر یا برادر تجربه رشد در دنیای همسالان را بیشتر می کند.
- کودک تک فرزند برخی احساسات مثل رقابت، بازی، دعوا، و داشتن دوست و همدم را درخانه تجربه نمی کنند.
نکته جالب توجه این است که همه تک فرزندان نیز مثل هم تربیت نمی شوند و شخصیت های متفاوتی پیدا می کنند. درست است که همه ی آنها تجربه های مشابهی دارند، اما نحوه ی برخورد و مدیریت والدین عامل بسیار مهمی در شکل گیری شخصیت کودک دارد. بنابراین می توان با یادگیری روشهای مناسب فرزندپروری از بروز بسیاری از مشکلات خانواده ها، چه تک فرزند و چه چند فرزند پیشگیری نمود.
برگرفته از کتاب:
کلیدهای تربیتی برای والدین تک فرزند. دکتر کارل پیک هارت. ترجمه دکتر مسعود حاجی زاده. موسسه انتشارات صابرین.
